maciek = żołądek

majuntek = bogactwo, majątek

mamrot = osobnik gadatliwy (mamrot baba)

matcyna = należąca do matki (matcyna kiecka)

między innemi = między innymi

mniał, mjał – miał, posiadał

trampek, mydelniczka – samochód Trabant

 

na ile? na wiele ? (na ile jest ta kiełbasa?) = ile kosztuje?

nadział, naddział = przydział, nadanie , ziemia z nadziału = ziemia przydzielona w ramach parcelacji gruntów po wojnie

naprzećko = naprzeciwko

niciami = nićmi

nieradny = nieporadny, nie może sobie sam poradzić

niewyględny = nie wyglądający korzystnie, nie mający dobrego wyglądu (

nogamy, rękamy = nogami, rękami

 

obacyć = zobaczyć, obejrzeć

obczyścić = oczyścić

obijać gruchy = wałkonić się, lenić

obróć się (do nas) = wstąp do nas, odwiedź nas

obskrobać = oskrobać

obżenić się = ożenić się

ochajtnąć się = ożenić się lub posprzątać (ochajtnęła mieszkanie)

odzienie = odzież, ubiór

ogonek = kolejka za czymś np. do sklepu (stał w ogonku po szynkę)

ojce = ojcowie

okieć = łokieć

okryjbida = liche ubranie

okset – wół

olaboga – wykrzyknik lamentacyjny

omsknąć = pośliznąć (noga mu się omskła i wpadł do bajorka)

omylać, omylić = opuszczać, zaniedbać (nie omylaj szkoły = nie opuszczaj zajęć w szkole; omylał kieliszki w trakcie popijawy)

onegdaj = wczoraj lub przedwczoraj

opata = łopata

oszczędność, łoscyndność = konny pielnik do buraków

ośrodek = centrum gospodarstwa, folwarku, resztka majątku ziemskiego, która pozostała po jego rozparcelowaniu, wyprzedaniu, resztówka (kupił ośrodek;  kupił resztówkę)

otłogiem = nie uprawiony, nie zagospodarowany (ta działka leży otłogiem)

 

pałętać się – chodzić bez celu, przeszkadzać

pamniuntka = pamiątka

papaj = traktor

papuśny (-a) = osoba o wystających, mięsistych policzkach i wąskich ustach

patyk, wino „patykiem pisane” = najtańsze wino owocowe, zalatujące siarką (nazwa od napisu graficznego na nalepce)

pchła = pchnęła (pchła drzwi i wyszła)

pekaes = każdy autobus, nawet nie z PKS

penga = pieniądze (daj pengę = daj pieniądze)

pękać z bata = strzelać z bata, pękawka = bat z wplecionym na końcu włosiem

pierdzikółko, srajcygiel = motorower

pleć (pielę, pełł) = pielić, plić, plewić, pielli, pielili, pioły, poiłam (Piołam w ogródku, bo mi wszystko zielichiem zarosło), piełły, piołły, pliły, pieliły (buraki, kartofle)

po łebkach = niezbyt dokładnie (po łebkach się nauczył, odrobił lekcje)

pocięgiel = pasek rzemienny

podeptać roczek = zacząć samodzielnie chodzić przed ukończeniem 1 roku życia (to dziecko podeptało roczek)

podśtarbnął się = gwałtownie się podstarzał

na pokomornem mieszkać = mieszkać w wynajętym mieszkaniu, d. w komorze

popadł = miał, dostał, znalazł (gdybym ja tako synowo popadł!)

poślim = poszliśmy

powiesiuł się = powiesił się (mieli syna, ale powiesiuł im się)

powsinoga = lubiący chodzić po wsi, plotkować, łazęga

pozbadnąć, pozbadli = uwziąć się na kogoś, zastraszyć, traktować lekceważąco, wyśmiewać

półtorak, wóz pótoraczny = wóz o połowę większym rozstawie kół niż kolejny wóz, czyli o rozstawie znormalizowanym pasującym do „koleiny”

precz = odejdź, uciekaj ale również – cały czas, wiecznie np. Wokulski był precz młody

produkujo = produkują

prowóz = powróz (prowadził konia na prowozie)

przypilać, upilać = upominać, przypominać, ponaglać, nalegać, nakłaniać

 

drugą, inną razą = drugim, innym  razem

rezerwistka = żona rezerwisty lub rozwódka

rok w rok = co roku

rozniesło się = rozniosło się, wszyscy się dowiedzieli (w odniesieniu do jakiejś informacji, ciekawostki, plotki)

rozumnić = rozumieć (nie rozumni tego)

rwać, mieć rwanie = mieć powodzenie u mężczyzn

 

sagan = ciągnik C-45

sasiak, wóz saski = wóz roboczy o pośrednim rozstawie kół między znormalizowanym, kolejnym wozem pasującym do „koleiny” a półtorakiem

sialuny = wściekły, bardzo zły (pies)

sipiać = sypiać

sirota = sierota, częściej: osoba biedna, opuszczona

sirzba = samochód Warszawa po przebiegu

skarpeta – auto Syrenka

smętarz = cmentarz

spaceruje się = spaceruje

spadochroniarz = lok. przybysz z innego miasta, dzielnicy kraju, niejako narzucony lokalnym władzom

spróbunek = spróbowanie

sracz, wygódka – ubikacja w ogródku lub za stodółką

srajcygiel = motorower

starota = ktoś, coś stary, stare

starunek = staranie się

starym, staryście (analog. chorym, choryście, głupiście) = jestem stary, jesteście starzy (chory, chorzy, głupi)

stojał, stojały, stojała = stał, stały (np. w kolejce)

suka = milicyjna Nysa

sukmanek = kurtka, wierzchnie okrycie

szczerębel = przerębel

szczerta = stóg słomy

szczytny = szczytowy, znajdujący się w szczycie budynku

szkódny = wyrządzający szkody (szkódny dzieciak)

 

śkoła = szkoła

śmnietana = śmietana

śwatło = światło

śwela = osoba o obfitej postaci (raczej kobieta)

śwynia = świnia

 

taksówka = samochód osobowy

taryfa – taksówka TAXI, taryfiarz, złotówkarz – taksówkarz

tasy = stragany przed kościołem na odpuście

taś, taś, taś – zwoływanie kaczek

tniejszy = cieńszy

toć = przecież

trampek, mydelniczka – samochód Trabant

tymczasownie, temczasownie = tymczasem

 

u nasz = u nas

uchetać się = zmęczyć się, napracować się

ucyć = uczyć

ulity = podobny do… (ulita matka = podobna do matki)

uni = oni

uradzić = zastanowić się wspólnie jak coś wykonać, ale też po ciechanowsku = dźwignąć, podnieść coś ciężkiego

usłyseć = usłyszeć

ustań, ustać = stań, stanąć (Ustań pan na końcu w kolejce, bo tu pan nie stojałeś)

usto, krosta na uście = usta

uważać, po uważaniu = cenić, podziwiać; wg subiektywnych zasług

 

walić jaja = żartować

weno wejta = patrzcie no, popatrzcie

wieta = wiecie (czy wy wieta, że…)

więszować – winszować (chcę ci powięszować…)

więzień= więzień, ale też budynek więzienia, instytucja (Wsadzili go do więźnia)

więźniarz = więzień, siedzący w więzieniu

wilk = ktoś/coś złośliwy, obłudny, drapieżnik, dziki (rosną wilki = rosną dziczki, pędy nie owocujące)

wkasać (koszulę w spodnie) = włożyć, wpuścić ; podkasać (spódnicę) = podwinąć, unieść do góry

wolnota = ktoś powolny, mało energiczny

wóle oka, wula oka (coś zrobić) = od oka = zrobić coś pozornie, tak by wyglądało sensownie, by inni postrzegali to pozytywnie, = dla przyzwoitości

wtrajać = jeść

wygódka, sracz = ubikacja w ogródku lub za stodółką

wymodzić = wymyślić coś, znaleźć na coś sposób

wyniesło się = wyniosło się, nastąpił wyciek informacji (zbliżone – rozniesło się)

wyświdrzyć = dowiedzieć się, wykryć coś ciekawego, co inni ukrywają, jakąś tajemnicę (uczniowie wyświdrzyli to i się rozniesło)

wywiatrował = uciekł

względnie (się komuś powodziło) = nie najgorzej (się komuś powodziło, wiodło), ale mogłoby być lepiej

wziunć = wziąć (wziunem – wziąłem)

 

z grubsza = niezbyt dokładnie (historii z grubsza tylko uczyli)

z grubsza biorąc = ogólnie mówiąc

za widoku = przed zmierzchem, gdy jest jeszcze widno (dojechać za widoku, zrobić coś za widoku)

zabacyć = zapomnieć

zabarłożyć – zabrudzić, zanieczyścić

zadać psoju = dać psu (jedzenie)

zadoiśnie = dobrze wiem, rzeczywiście, na pewno (Zadoiśnie wiem, że ona kupiła jabłka)

zadrobniały kwiaty,warzywa = skarłowaciały

zajdy = specjalnie skonstruowane sanie, składające się z dwóch, połączonych łańcuchami sań. (Z przodu były jedne sanki i z tyłu były drugie sanki, połączone łańcuchami. I te zajdy na największych zaspach się nie wywróciły, bo jak nawet pochylił się przód, to zad trzymał i odwrotnie)

zakietować = zamknąć drzwi (na klucz)

zakuntek = zakątek, spokojne miejsce gdzieś na uboczu

zamierzyć = zmierzyć, przymierzyć (zamierzył buty)

zamkli, zamkła = zamknęli, zamknęła (drzwi, kogoś w więzieniu)

zapaśna =ma zapasy, zapobiegliwa, gospodarna, zapaśna = zapasowa (koszula)

zapodać worek = zarzucić komuś worek na plecy

zapodziać się = zgubić się (zapodział mi się ołówek)

zaskórne choroby = skórne choroby

zbirać = zbierać

zdatny (kawaler) = przystojny, zgrabny, postawny; (garnitur) – dobrze dopasowany, ładnie leżący na osobie

zemdak = tępy nóż, zemdać = kroić coś tępym

ziele = roślina doniczkowa

zielicho = chwast

złapić, złapi = złapać, złapie

taryfiarz, złotówkarz – taksówkarz

złyski – coś (mebel, drabina, schody, parapet itp.) na co lubią się wspinać małe dzieci (chodzi po złyskach, nie wchodź na te złyski)

zmechrany = zmęczony, spocony i czasem też ubrudzony, co jest zwykle wynikiem jakiegoś wysiłku, pracy fizycznej, ćwiczeń

zmrowić się = przyzwyczaić się i robić coś natrętnie (zmrowił się i ciągle u nich przesiadywał)

znarowić się  = uprzeć się, znarowiony koń = niespokojny, pobudzony

 

żelaźniak, zielaźniak – wóz konny z drewnianymi kołami, obitymi metalowymi obręczami

żołnierka = samotna żona