Edward Buczek – ciechanowski fotograf

Edward Buczek – ciechanowski fotograf

Edward Buczek urodził się 21 listopada 1906 r. w Wójczy (obecnie gm. Pacanów, pow. Busko-Zdrój) jako syn Franciszka i Marianny z Sosków. Jego ojciec był m.in. organistą kolegiaty wiślickiej. Uczył się w Realnym Gimnazjum w Pińczowie, ale śmierć ojca w czasie epidemii tyfusu w 1919 r. przerwała jego naukę.

Edward Buczek (Fot. w: Skakuj D., Buczek-Płachtowa B.: Partyzancki czas: biłgorajski obwód Armii Krajowej w 1944 r. w fotografii Edwarda Buczka. – Biłgoraj, 2004, s. 3)

Praktykę fotograficzną Edward Buczek zapoczątkował w wieku 19 lat w zakładzie fotograficznym Milewskiego w Mławie, następnie pracował w zakładach fotograficznych w Nowym Targu i Brzesku koło Krakowa. W 1931 r. trafił do Biłgoraja do zakładu Jana Brodowskiego. Tu dokumentował na kliszach przedwojenne miasto: domy, ulice, kościoły, kapliczki i przede wszystkim jego mieszkańców w charakterystycznych strojach, scenki rodzajowe, a także przyrodę. Tu poznał Jadwigę Szubartowicz, z którą ożenił się 27 lipca 1932 r.

W 1934 r. Edward Buczek z rodziną opuścił Biłgoraj i osiadł w Ciechanowie. W lutym 1935 r. w Izbie Rzemieślniczej we Włocławku złożył egzamin czeladniczy w zawodzie fotograficznym. W Ciechanowie początkowo prowadził przedsiębiorstwo określane jako Fotografowanie uliczne, następnie otworzył własny zakład „Fotofilm”. W 1936 r. zakład mieścił się przy ulicy 3 Maja 8, a od następnego roku przy Zielonej Ścieżce 6. W Ciechanowie pozostał do wybuchu wojny. Jeszcze 31 sierpnia 1939 r. uzyskał w ciechanowskim Wydziale Powiatowym „Zaświadczenie rejestracyjne” jako mistrz fotograficzny.

Okres okupacji spędził jednak w Biłgoraju. Początkowo pracował u Jana Brodowskiego, później otworzył własny zakład. Szybko też nawiązał współpracę z biłgorajską placówką wywiadu Armii Krajowej, kierowaną przez Michała Kochmańskiego. Został jedynym zaprzysiężonym fotoreporterem „leśnych”. Przebywał w obozach i pododdziałach AK i dokumentował partyzanckie życie. Oprócz fotografii partyzanckich zachowały się też jego fotokopie dokumentów z komendy niemieckiej policji kryminalnej, zdobywanych na potrzeby AK. Tuż po wojnie, poszukiwany przez Urząd Bezpieczeństwa, jeździł po kraju z fałszywym dowodem tożsamości, by w końcu powrócić do Ciechanowa. Już w lutym 1945 r. został upoważniony do zajęcia mieszkania przy Zielonej Ścieżce 6, w którym chwilowo dwa z trzech pomieszczeń zajęte były przez ewakuowanych z Jabłonny. Wkrótce, jako członek Związku Fotografów zarejestrowany w Powiatowej Radzie Związków Zawodowych, otrzymał z dniem 16 maja 1945 r. świadectwo przemysłowe uprawniające do prowadzenia zakładu fotograficznego w Ciechanowie przy ul. Zielona Ścieżka 6. 19 grudnia 1949 r. złożył w Izbie Rzemieślniczej w Warszawie egzamin mistrzowski w rzemiośle fotograficznym. Wówczas mieszkał i zakład prowadził w Ciechanowie przy ul. Warszawskiej 52. Tak jak w Biłgoraju, również w Ciechanowie dokumentował wygląd i życie miasta i jego mieszkańców. Zachowało się chociażby kilkadziesiąt jego fotografii lotniczych z początków lat 50. ukazujących Ciechanów z lotu ptaka, będących niejednokrotnie jedynym dokumentem obrazującym stan faktyczny wybranego fragmentu zabudowy miasta w tamtym okresie.

Prawo jazdy na motocykl Edwarda Buczka (ze zbiorów Andrzeja Płachty)

W czerwcu 1956 r. uzyskał w Ciechanowie prawo jazdy na motocykl. Na pewno liczył, że pojazd ułatwi mu dotarcie do klientów. Ciechanowska Wojskowa Komenda Uzupełnień uregulowała też jego sprawy wojskowe. Jak wynika z zachowanej książeczki wojskowej dotąd zaliczony do rezerwy bez odbycia zasadniczej służby wojskowej, został w styczniu 1957 r. zwolniony z powszechnego obowiązku wojskowego.

Między 1957 a 1959 r. Edward Buczek opuścił Ciechanów. 6 listopada 1958 r. otrzymał przydział mieszkania o powierzchni 50 m² w Nauczycielskiej Spółdzielni Mieszkaniowej „Oświata” w Warszawie w blokach przy ul. Bielańskiej/Waszyngtona. Podjął pracę fotografa w Katedrze Archeologii Polski Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie prowadził również zajęcia ze studentami. Zmiana miejsca zamieszkania była na pewno wygodna dla rodziny. Jego córka Barbara, od 1954 r. studiowała bowiem w stolicy. Nie przeszkadzało jej to czynnie uczestniczyć w życiu kulturalnym Ciechanowa. Basia Buczkówna z powodzeniem grała różne role w sztukach realizowanych przez Zespół Teatralny działający przy PDK.

Książeczka wojskowa Edwarda Buczka (ze zbiorów Andrzeja Płachty)

Edward Buczek zmarł w 1983 r w Warszawie, ale spoczął na cmentarzu w Biłgoraju, gdzie wcześniej pochowano jego żonę.

Ulica Warszawska w Ciechanowie, 1950 r. (fot. E. Buczek, ze zbiorów W. Brodeckiego)

Ciechanów z lotu ptaka, ok. 1950 r. (fot. E. Buczek, ze zbiorów H. Bogusławskiego)

Bibliografia:

Kopie różnych dokumentów ze zbiorów Barbary Buczek-Płachtowej (w zbiorach PBP w Ciechanowie) oraz kopie przesłane przez Andrzeja Płachtę – wnuka Edwarda Buczka

Olszewska H.: Partyzancki fotograf. – Kronika Tygodnia (Zamość), 2001, nr 51/52, s. 14

Skakuj D., Buczek-Płachtowa B.: Partyzancki czas: biłgorajski obwód Armii Krajowej w 1944 r. w fotografii Edwarda Buczka. – Biłgoraj, 2004

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

WC Captcha 36 − 29 =