Kotowscy związani byli z północnym Mazowszem, wywodzili się zapewne ze zubożałej szlachty, skoro pieczętowali się herbem Trzaska, ale nie wiadomo, gdzie szukać ich korzeni. Dostępne herbarze wymieniają wprawdzie Kotowskich, Seweryn Uruski wyprowadza nawet dzieje poszczególnych gałęzi rodu, ale nie ma wśród nich przedstawicieli z północnego Mazowsza. Nie figurują także w spisie szlachty wylegitymowanej w I połowie XIX w.(1) Już na przełomie XVIII i XIX w. ziemi nie posiadali. Najbardziej znaną przedstawicielką tej rodziny jest bł. s. Alicja Kotowska. (zob. biogram https://ciechanowskienotatki.pl/siostra-alicja-kotowska/ ) 

Pierwszym znanym Kotowskim był Jakub, zarabiający na życie jako organista. Urodził się około 1793 r., ale nie wiadomo gdzie, ani kim byli jego rodzice: Piotr i Marianna. Profesja jaką uprawiał Jakub wymagała przenoszenia się z miejsca na miejsce. Pierwsza dostępna informacja o nim zawarta jest w akcie ślubu, który miał miejsce w 1816 r. w Gąsiorowie (obecnie gm. Świercze, pow. pułtuski). Jego żoną została wówczas Wiktoria Osowska /Ossowska, córka Józefa i Józefy, urodzona około 1798 r. w Strzegocinie (gm. Świercze). Opierając się na metrykach narodzin i ślubów dzieci Kotowskich, rodzina dość często się przenosiła. W 1818 r. mieszkali w Klukowie (gm. Świercze), w 1820 r. – w Chotomowie (gm. Jabłonna, pow. legionowski), w latach 1823-1828, a może nieco dłużej w Sońsku na Poświętnem (pow. ciechanowski). Współpraca z sońskim proboszczem układała się chyba przyjaźnie, bo Wielmożny Imć ksiądz Józef Mieszkowski został nawet ojcem chrzestnym syna Kotowskich Edwarda, gdy ten urodził się w 1834 r. w Gołyminie (pow. ciechanowski), czyli w kolejnej miejscowości, gdzie osiadła rodzina. Trudno powiedzieć, jak długo tam zostali, bo w 1841 r. Jakub pracował na posadzie pisarza prowentowego w Pałukach (gm. Opinogóra, pow. ciechanowski), czyli zajmował się dochodami tamtejszego folwarku. Nie wiadomo w ilu jeszcze kościołach grał na organach i gdzie mieszkał z rodziną. W 1854 r. pracował w Sarbiewie (gm. Baboszewo, pow. płoński) i tam zmarł 29 listopada 1857 r. pozostawiwszy żonę i czworo dzieci. Wdowa po nim zamieszkała z najmłodszym synem Edwardem i zmarła 25 września 1866 r. w Ciechanowie.

Wymienieni z imienia w akcie zgonu Jakuba dzieci, nie były jedynymi, które przyszły na świat w małżeństwie Kotowskich. Było ich najprawdopodobniej siedmioro. Sądząc z podejmowanych w dorosłym życiu zajęć, musieli otrzymać nie tylko podstawowe wykształcenie.

● Jako pierwszy w małżeństwie Jakuba i Wiktorii urodził się w Klukowie w 1818 r. Julian Maciej. Nie wiadomo czym się właściwie zajmował. Ożenił się dość późno, bo mając 31 lat. Mieszkał wówczas w Przasnyszu, a utrzymywał się z własnych funduszy. 27 maja 1849 r. pojął za żonę 35-letnią Teresę Sobolewską, córkę Jana – woźnego Sądu Pokoju w Przasnyszu i Józefy z Kotowskich. Teresa musiała być spokrewniona z Julianem, bo młodym została udzielona dyspensa Stolicy Apostolskiej wydana w Rzymie 9 marca 1848 r., o której zawiadomił ich administrator archidiecezji warszawskiej 19 września 1848 r. W małżeństwie dzieci prawdopodobnie nie pojawiły się, nie wiadomo zresztą, gdzie Julian i Teresa mieszkali. Po niespełna sześciu latach od ślubu – 14 grudnia 1854 r. -Julian Kotowski przy wóycie na ten czas będący, zmarł w Gąsocinie w ówczesnej parafii sońskiej. Jego ojciec jeszcze wówczas żył, nie został więc Julian wymieniony wśród pozostałego rodzeństwa w akcie jego zgonu. Nie są znane losy wdowy po Julianie.

● Brat Juliana Jan Paulin urodził się w 1820 r. w Chotomowie. Nie wiadomo, czym się zajmował, bo pierwsza wzmianka o nim pojawiła się w 1862 r., gdy towarzyszył jako świadek bratu Edwardowi, zgłaszającemu narodziny pierworodnego syna Romualda. Był wówczas gospodarzem na probostwie w Malużynie (gm. Glinojeck, pow. ciechanowski). Ożenił się jeszcze później niż brat Julian, bo w wieku 44 lat. Jego żoną została 11 maja 1864 r. w Malużynie 23-letnia Felicjanna Szczucka, córka nieżyjących już rządców Stanisława i Józefy. Oboje małżonkowie w dniu ślubu mieszkali w Malużynie – ona przy rodzinie, on być może przy bracie Edwardzie, który był tam organistą. Jan i Felicja dzieci najpewniej nie doczekali się. Jan zmarł 3 stycznia 1872 r. w Karlince (dziś wieś nieznana) w parafii Sochocin (pow. płoński), gdzie pracował jako rządca. Nie są znane losy Felicji Kotowskiej.

● Faustyna – pierwsza córka Jakuba i Wiktorii przyszła na świat 13 maja 1823 r. w Sońsku. Za mąż wyszła 24 listopada 1841 r. w Pałukach, gdzie jej ojciec pracował jako pisarz prowentowy. Jej mężem został Jan Żmijewski, naturalny syn Doroty mieszkającej w Obidzinie (obecnie gm. Gołymin), urodzony w Pszczółkach (gm. Grudusk, pow. ciechanowski), a pracujący wówczas jako ekonom na probostwie w Pałukach. W następnych latach Jan był karczmarzem w Obidzinie, dziedzicem części w tej wsi, posesorem dzierżawnym części w Dobkach (obecnie Smosarz-Dobki, gm. Gołymin). Zmarł 15 sierpnia 1855 r. jako posesor dzierżawny części szlacheckiej w Milewie-Brzegędach w parafii Krasne (pow. przasnyski). Faustyna Żmijewska urodziła dwoje dzieci: Juliana w 1843 r., który zmarł w Obidzinie jeszcze tego samego roku jako 6-miesięczne niemowlę i Emilię urodzoną 31 maja 1847 r. również w Obidzinie. Po śmierci męża najpewniej zamieszkała z córką u rodziców w Sarbiewie, a później u najmłodszego brata Edwarda. Mieszkając w Malużynie, gdzie Edward był organistą, 26 lutego 1865 r. wyszła powtórnie za mąż za wdowca Wita Grabowskiego. Wit pochodził z Marusów w parafii Sońsk (pow. ciechanowski), gdzie urodził się w 1825 r. jako syn Balcera i Marianny z Olszewskich. Pracował jako organista. Ożenił się najpierw z Józefą Żabińską i miał z nią sześcioro dzieci, z których dwoje zmarło w niemowlęctwie. Pracował w różnych kościołach – w Pułtusku, Dzierżeninie (gm. Pokrzywnica, pow. pułtuski), Sońsku, Cieksynie (gm. Nasielsk, pow. nowodworski), ponownie w Sońsku. Jego żona zmarła 6 września 1864 r. pozostawiając niepełnoletnie dzieci. Najstarszy ich syn miał wówczas 17 lat. Faustyna i Wit Grabowscy weszli więc w nowe życie z piątką dzieci z obu poprzednich związków i zamieszkali w Sońsku. Nie wiadomo jak długo tam mieszkali i czy stamtąd przenieśli się bezpośrednio do Ciechanowa, gdzie Wit został organistą w kościele farnym. Może zajął miejsce zmarłego w 1888 r. szwagra Edwarda. W Ciechanowie 18 sierpnia 1896 r. zmarła Faustyna Grabowska. Jej mąż odszedł z tego świata 7 kwietnia 1903 r. również w Ciechanowie.

W cztery lata po ślubie matki, 16 maja 1869 r. wyszła za mąż w Sońsku Emilia Żmijewska, córka Faustyny z pierwszego małżeństwa. Jej mężem został urodzony w Niechodzinie (gm. Ciechanów) Walenty Grabowski, syn Kacpra i Weroniki z Wyszczelskich, pracujący jako pisarz gminy Bartołdy (gm. Krasne), a mieszkający w pobliskich Barańcach. Walenty okazał się bardzo przedsiębiorczym obywatelem. Jeszcze do około 1874/78 r. pracował jako pisarz gminny, a w Barańcach Emilia urodziła troje dzieci: Aleksandrę Ludgierę, Kazimierza Ignacego i Ernestynę Amelię. Następnie przeniósł się do Sońska, gdzie objął stanowisko wójta gminy. W tej wsi też przyszło na świat troje dzieci: Janina Felicja, Walenty Witold i Antonina Marcjanna. Dwoje starszych zmarło w niemowlęctwie, Antonina zmarła mając 17 lat w Ciechanowie. Około 1884 r. rodzina przeniosła się do Ciechanowa i tu przyszła na świat dwójka dzieci: Józef i Henryka. Nie wiadomo czym Walenty zajmował się w mieście, bo utrzymywał się z własnych funduszy i posiadał dom. Zmarł 3 lipca 1916 r., jego żona odeszła z tego świata później.

Kolejne dzieci Kotowskich: ● Teofil Ksawery urodzony 4 września 1825 r. w Sońsku, zmarł tamże 29 grudnia 1827 r. i ● Julianna Łucja urodzona 9 grudnia 1828 r. zmarła 21 marca 1830 r. również w Sońsku.

● Marianna/Marcjanna Augustyna Kotowska urodziła się 10 listopada 1830 r. w Sońsku. Wyszła za mąż w Sarbiewie 7 lutego 1849 r. za Józefa Mieszkowskiego urodzonego około 1826 r. w Mieszkach (gm. Ciechanów), a mieszkającego wówczas w Sońsku przy stryju Wojciechu, dziedzicu części w Mieszkach. Józef był adoptowanym synem Stanisława i Tekli z Rzeczkowskich przyznanym im przez Gubernialny Sąd Płocki. Józef i Marianna dzieci prawdopodobnie nie mieli, a mieszkali najpewniej w Mieszkach Atlach, gdzie – przy rodzinie – Józef zmarł 14 maja 1882 r. Wdowa zmarła 14 września 1893 r., również przy rodzinie, ale w Pomiechówku (pow. nowodworski). Nie wiadomo, kim owi krewni dla niej byli.

● Najmłodszy syn Jakuba i Wiktorii Kotowskich Edward Józef urodził się 12 października 1834 r. w Gołyminie. On jeden z rodzeństwa poszedł w ślady ojca i został organistą. Nie wiadomo gdzie zdobywał wiedzę, można przypuszczać, że gry na organach uczył go, przynajmniej początkowo, ojciec. Edward pracował w Sarbiewie, gdzie niewątpliwie zastąpił zmarłego ojca. Ożenił się 30 stycznia 1861 r. w Krysku (gm. Naruszewo, pow. płoński) z Anną Katarzyną Hutel/Huttel, urodzoną 15 września 1843 r. we wsi Wiśniew w parafii Zbuczyn w powiecie siedleckim. Anna była jedną ze starszych potomków z co najmniej dziesięciorga dzieci Walentego i Anny z Minsterów. Walenty pracował jako gorzelany i tak jak Kotowscy, przenosił się z rodziną z miejsca na miejsce, mieszkając, oprócz Wiśniewa, także w Salomei w parafii Raszyn (obecnie osiedle w dzielnicy Włochy w Warszawie), w Szumlinie w parafii Joniec (pow. płoński) i zapewne innych wsiach, w końcu osiadając w Olszynach w parafii Krysk. Edward i Anna Kotowscy również zmieniali miejsce zamieszkania. Po ślubie przenieśli się do Malużyna, następnie około 1865/66 r. do Ciechanowa. Edward, mimo że najmłodszy z rodzeństwa okazał się podporą rodziny. To z nim zamieszkała matka po śmierci męża i zmarła u niego w Ciechanowie. U niego zapewne mieszkała siostra Faustyna po śmierci pierwszego męża. Dzięki niemu najpewniej brat Jan został gospodarzem na probostwie w Malużynie, gdzie ten był organistą. Edward był także świadkiem na ślubie Jana, także Faustyny z Witem Grabowskim, siostrzenicy Emilii Żmijewskiej. Śluby miały miejsce w kościołach gdzie pracował – w Malużynie i Ciechanowie, miał więc zapewne udział w ich organizacji, a może i finansowaniu. W małżeństwie Edwarda i Anny urodziło się pięcioro dzieci, ale dwoje zmarło:

• Bronisław urodzony w 1864 r. w Malużynie, zmarł 20 września 1866 r. w Ciechanowie i • Leokadia Florentyna urodzona 28 lipca 1865 r. w Malużynie, zmarła 15 września 1877 r. w Ciechanowie.

Pozostali synowie: Romuald Andrzej Franciszek, Jan Stanisław i Piotr Paweł otrzymali staranne wykształcenie i założyli rodziny. Edward Kotowski zmarł w Ciechanowie 28 stycznia 1888 r.(2). To na jego grób i jego matki (a nie żony) przyjeżdżał z Krasińca do Ciechanowa syn Jan Stanisław z dziećmi. Po latach wnuczki przypominały bowiem sobie, że grób dziadków widziały w Ciechanowie(3). Wdowa zamieszkała z synem Romualdem w Opinogórze Hrabskiej (obecnie Opinogóra Górna, pow. ciechanowski) i tam zmarła 10 kwietnia 1891 r. Spoczęła na tamtejszym cmentarzu. Zachował się do dziś prosty metalowy krzyż osadzony w betonowym postumencie, do którego przytwierdzono tablicę z napisem: Ś. P. / Anna / z Huttlów/ Kotowska / żyła lat 48 zm. d. 10 kwietnia 1891 / Matce serca rozumu i cnoty synowie / Osierociłaś mateczko nas droga / by zaznać szczęścia w niebie / modląc się zawsze prosimy Boga / o wieczną nagrodę dla Ciebie. 

• Romuald Andrzej Franciszek Kotowski – najstarszy syn Edwarda i Anny – urodził się 17 stycznia 1862 r. w Malużynie. Fakt narodzin syna musiał być ważnym momentem w życiu małżonków, bo na chrzestnych pierworodnego poprosili dwie pary: księdza G. Bartoszewicza, komendarza malużyńskiej parafii i Elżbietę Hutel, ciotkę chłopca, a asystowali: Franciszek Tyszka i Faustyna Żmijewska. Romuald ożenił się młodo, bo 6 czerwca 1883 r. Jego żoną została w Opinogórze 18-letnia Marianna Samkowska, urodzona w Kołaczkowie (gm. Opinogóra), a mieszkająca z rodzicami: Franciszkiem i Marianną z Bisińskich w kolonii Rajgras koło Opinogóry (wieś nieistniejąca, położona niegdyś przy drodze z Opinogóry do Pomorza). Romuald i Anna właściwie przez całe życie poszukiwali swego miejsca do życia, przenosząc się z jednej miejscowości do drugiej, czasem nawet odległych od ich miejsc urodzenia. Biorąc pod uwagę daty i miejsca narodzin dzieci były to: tuż po ślubie Warszawa (ul. Srebrna 51), następnie w latach 1886-1891 – Opinogóra Hrabska, około 1892 r.- Przasnysz, w latach 1898-1902 – Dobrzelin w parafii Żychlin (pow. kutnowski, woj. łódzkie), około 1906 r.- parafia Maluszyn (gm. Żytno, pow. radomszczański), około 1911 i 1926 r. – Warszawa. Niewykluczone, że w międzyczasie mogły pojawić się i inne punkty. Romuald pracował tam przede wszystkim jako ślusarz, niekiedy stolarz, także mechanik.

Prawdopodobnie Romuald wyjechał na Kresy i tam osiadł. Świadczyć może o tym szkolne wspomnienie Barbary Bladowskiej, urodzonej w Światopełku w Rosji, uczennicy warszawskiego gimnazjum zmartwychwstanek, później studentki stomatologii w Łodzi. Jej matka [córka Romualda], która mieszkała na Wołyniu, skąd mało się gdziekolwiek ruszała – jak pisze – była stryjeczną siostrą Marii Kotowskiej, w zakonie s. Alicji, czyli bratanicy Romualda, pracującej jako nauczycielka w tej szkole. Ciotka, u której Barbara znalazła lokum na czas nauki i która poprzez s. Alicję postarała się o przyjęcie jej do gimnazjum, mieszkała w Falenicy pod Warszawą (3a). Nie są znane imiona obu sióstr, nie wiadomo, co się z stało z resztą rodziny, gdzie i kiedy odeszli z tego świata Romuald i Anna.

W małżeństwie Romualda i Anny Kotowskich przyszło na świat co najmniej dziewięcioro dzieci, nie wszystkie przeżyły.

– Jako pierwszy urodził się w Warszawie 12 kwietnia 1884 r. Edmund. Chłopiec zmarł 16 stycznia 1886 r. po powrocie rodziny do Opinogóry

– Miesiąc później – 21 lutego 1886 r. – urodziła się w Opinogórze Felicja. Mając dokładnie 25 lat, 21 lutego 1911 r. w Warszawie w parafii Wszystkich Świętych, w której mieszkali wówczas jej rodzice została żoną 23-letniego cukrownika Czesława Antoniego Roka pochodzącego w powiatu noworadomskiego, a mieszkającego parafii Sochaczew, syna Walentego i Karoliny z Wardenów.

– Jan Bolesław urodził się 18 czerwca 1888 r. w Opinogórze, ale jego los jest nieznany.

– Klemens przyszedł na świat 16 listopada 1889 r. również w Opinogórze, ale zmarł po prawie 10 miesiącach – 28 sierpnia 1890 r.

– 9 marca 1891 r. urodził się Kotowskim chłopiec, ale żył tylko 5 dni.

– Niezupełnie pół roku żyła Wincenta, urodzona w Przasnyszu 22 marca 1892 r., a zmarła 8 sierpnia tego samego roku.

– Teodor przyszedł na świat 9 listopada 1898 r. w Dobrzelinie w parafii Żychlin. Jego los pozostaje niewiadomy.

– Również w Dobrzelinie 29 sierpnia 1902 r. urodziła się Cecylia, o której więcej nic nie wiadomo.

– Zofia przyszła na świat około 1906 r. w parafii Maluszyn. Mieszkając z rodzicami w Warszawie przy przy ul. Freta 20, wyszła za mąż 2 stycznia 1926 r. w parafii Nawiedzenia NMP. Jej mężem został, urodzony i mieszkający w stolicy, 36-letni kolejarz Jan Witulski syn Stanisława i Augusty z Jarmuzińskich(4).

• Jan Stanisław – kolejny syn Edwarda i Anny Kotowskich urodził się 11 grudnia 1869 r. w Ciechanowie.

Jako jedyny rodzeństwa poszedł w ślady ojca i dziadka – zainteresował się muzyką. Uczył się początkowo w domu, później zapewne w jakiejś szkole średniej, bo zdał maturę i został przyjęty do Konserwatorium Muzycznego w Warszawie. W 1887 r. powołany został do wojska i wyjechał do Petersburga, gdzie m. in. grał w orkiestrze wojskowej. Wrócił w 1894 r. i po dwóch latach kontynuował naukę w Konserwatorium na wydziale dyrygentury. Dyplom kapelmistrza i nauczyciela muzyki otrzymał w 1898 r. Pierwszą jego pracą była posada organisty w kościele dominikanów w Warszawie (5). Jeszcze w czasie nauki, 18 sierpnia 1897 r. poślubił w Sońsku Zofię Barską, córkę tamtejszych gospodarzy Andrzeja i Tekli z Olszewskich, urodzoną 30 marca 1874 r.(6). Zofia była piękną, ciemnowłosą, niebieskooką, dystyngowaną i mądrą kobietą, wielką miłośniczką literatury. Młodzi małżonkowie zamieszkali w Warszawie przy ul. Freta. Jan pracował dalej jako organista w kościele św. Jacka. Około 1900 r. Kotowscy zdecydowali się na przeprowadzkę. Trafili do Krasińca koło Krasnego w ówczesnym powiecie ciechanowskim (obecnie pow. przasnyski), gdzie w miejscowej Cukrowni „Krasiniec” Kotowski, jak wynika z aktów urodzin jego dzieci, przez kilka lat pełnił funkcje kapelmistrza. Około 1908 r. został kasjerem w cukrowni. Biografie jego córki podają, że pracował jako księgowy. Być może łączył prowadzenie orkiestry zakładowej z księgowością, albo zajął się finansami w późniejszym czasie. W Krasińcu Kotowscy mieli duży dom i ogród, w którym Jan hodował winogrona, kwiaty i różne krzewy. Zofia była bardzo praktyczną kobietą, nie tylko prowadziła gospodarstwo, szyła i haftowała, ale często doradzała mężowi. Kotowscy byli bardzo zgodną, kochającą się i pobożną rodziną. Wspólnie z dziećmi modlili się, ojciec czytał dzieciom biblię i żywoty świętych. Przez całe życie był też ministrantem, nie rozstawał się z różańcem. Matka wpajała dzieciom porządek, miała doskonałą pamięć i często recytowała wiersze. Starsze dzieci były przyzwyczajone opiekować się młodszymi. Prawość i pobożność ojca,  troskliwość i łagodność matki wywarły wielki wpływ na życie ich dzieci.

Kiedy w trakcie działań wojennych w 1914 r. Niemcy zajęli Krasiniec, Kotowscy zmuszeni byli wrócić do stolicy i zamieszkali na Krakowskim Przedmieściu. Dzieci zapamiętały tę przeprowadzkę wręcz jako ucieczkę z ogarniętej wojną ziemi ciechanowskiej. W 1918 r. Jan zapisał się w Warszawie do Straży Obywatelskiej, pełniąc w niej funkcję skarbnika, utworzył orkiestrę, przy dźwiękach której ludzie entuzjastycznie witali odzyskanie niepodległości i przyjazd Marszałka Piłsudskiego do stolicy. Wielkim ciosem dla Jana było podstępne odebranie mu orkiestry przez innego kapelmistrza. W 1922 r. Jan został też członkiem Sodalicji Mariańskiej istniejącej przy kościele jezuitów na ul. Świętojańskiej.

W 1921 r. Kotowscy nabyli w Jabłonnie dom na letnie mieszkanie, znajdujący się na 3-morgowej działce pod lasem, z widokiem na Wisłę. Stąd do kościoła w Chotomowie chodzili kilka kilometrów. Jan zainicjował więc budowę świątyni na miejscu i stanął na czele komitetu budowy kościoła. Inwestycja została doprowadzona do końca. Tyle tylko, że na tablicy upamiętniającej ofiarodawców i budowniczych zabrakło nazwiska Kotowskiego. Rodzina nadal mieszkała w Warszawie, ale jeszcze przed wojną z ich nazwiskiem wiąże się Cieksyn koło Nasielska. Majątek – 260 ha z lasem i młynem – Kotowski nabył w 1933 r.. Osiadła tam jego córka Zenobia(7). Z zapisów w historii miejscowej szkoły wynika, że w roku szkolnym 1937/38 Kotowski jako właściciel Cieksyna zdecydował się sprzedać plac pod budowę szkoły(8). W Cieksynie po raz ostatni spotkała się z bliskimi Maryla Kotowska – w zakonie zmartwychwstanek – siostra Alicja.

W małżeństwie Jana i Zofii przyszło na świat ośmioro dzieci: Anna Lucyna, Maria Jadwiga, Zenobia Michalina, Józef Kazimierz, Stanisław Wacław Marcin, Jadwiga Wacława, Jan Bogumił i Alina. Wychowywali też Włodzimierza Żmijewskiego – siostrzeńca Zofii, a później jeszcze bliźnięta: Juliana i Marię – dzieci po zmarłej córce Hannie(9). 

Zofia Kotowska zmarła 16 września 1963 r., Jan Stanisław – 12 września 1965 r., mając 96 lat. Oboje małżonkowie i trójka ich dzieci spoczywają w grobie rodzinnym na Starych Powązkach w Warszawie (kw. 118, rz. 5 m. 8/9)(10).

Różnie potoczyły się losy młodych Kotowskich.

– Jako pierwsza w małżeństwie Jana i Zofii Kotowskich przyszła na świat 29 czerwca 1898 r. w Warszawie Anna Lucyna. Uczyła się, wraz z młodszą siostrą Marylą, na pensji Pauliny Hewelke i jako pierwsza z rodzeństwa wyszła za mąż. Jej ślub miał miejsce 16 lutego 1926 r. w kościele na Lesznie pw. Narodzenia NMP, jako że mieszkała wówczas z rodzicami przy ul Nowolipki 53. Jej mężem został student Jerzy Falęcki, urodzony 28 listopada 1897 r. w Warszawie jako syn Ignacego Józefa i Julii Małgorzaty z Mrozowskich. Jerzy został adwokatem, młodym urodziły się bliźnięta: Julian i Maria, ale szczęście rodzinne nie trwało długo. 17 kwietnia 1937 r. zmarł Jerzy Falęcki, 7 listopada następnego roku odeszła z tego świata Anna. Oboje spoczywają na Starych Powązkach – Jerzy w grobie rodzinnym Mrozowskim (kw 181 rz 34 m.28/29/30/31), Anna – Kotowskich. Sześcioletnimi bliźniętami zaopiekowali się dziadkowie Kotowscy.

– W Warszawie urodziła się też 20 listopada 1899 r. druga córka Jana i Zofii – Maria Jadwiga (Marylka), później znana jako błogosławiona siostra Alicja Kotowska, męczennica II wojny światowej, rozstrzelana 11 listopada 1939 r. w lasach piaśnickich pod Wejherowem. (biogram zob. https://ciechanowskienotatki.pl/siostra-alicja-kotowska/ )

– Zenobia Michalina urodziła się 28 maja 1901 r. w Krasińcu (11). Niewiele o niej wiadomo. Przed wojną osiadła w Cieksynie – majątku, który jej ojciec zakupił w 1933 r. Nie zapisała się chyba pozytywnie w pamięci mieszkańców, chociaż trudno takie wnioski wysuwać po jednym opisanym w prasie incydencie. W 1935 r. uległ wypadkowi miejscowy robotnik. Chorego ze zmiażdżoną nogą „obszarniczka” poleciła odwieźć do lekarza w Nasielsku, a później do szpitala w Płońsku na wozie od gnoju. W późniejszym czasie odmówiła mu pomocy w dalszym transporcie na konieczne opatrunki w szpitalu(12). Kotowscy w Cieksynie zostali zapomniani. Jako przedwojenni właściciele wsi są kojarzeni ich poprzednicy – Wyrzykowscy(13). W 1940 r. Zenobia Kotowska musiała opuścić Cieksyn. Niemcy zagrabili inwentarz, młyn, wyposażenie domu (14). W 1964 r., gdy Zenobia Kotowska prowadziła korespondencję z siostrą Marią Ludwiką Jaruntowską ze Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstania Pańskiego na temat s. Marii, mieszkała w Warszawie (15). Zmarła 29 lipca 1986 r. Została pochowana obok rodziców i siostry Anny na Starych Powązkach. Rodziny prawdopodobnie nie założyła.

– Józef Kazimierz urodził się 23 października 1902 r. również w Krasińcu. Zmarł w dzieciństwie.

– Kolejny syn Jana i Zofii – Stanisław Wacław Marcin – urodził się również w Krasińcu 12 października 1904 r. W 1964 r., tak jak siostra Zenobia, mieszkał w Warszawie. Nie ma pewności czy pochowani na Starych Powązkach (kw.75, rz. 7, m.7) podpułkownik w stanie spoczynku Stanisław Kotowski zmarły 27 grudnia 1986 r. i Palmira z Petrykowskich Kotowska (18 IX 1908 – 3 II 1964) to syn i synowa Jana i Zofii.

– Jadwiga Wacława urodziła się 17 października 1906 r. w Krasińcu. Jako ciekawostkę można podać, że jej chrzestnym został wikary z Krasnego ks. Wacław Ozdobiński rodem z Ciechanowa i Jadwiga Małecka. Jadwiga Kotowska jako studentka mieszkająca z rodzicami przy ul. Pięknej 60 w Warszawie, wyszła za mąż 29 grudnia 1928 r. w parafii Najświętszego Zbawiciela za 33-letniego Romualda Witolda Sulatyckiego, urodzonego w parafii Tłuste w starostwie Zaleszczyki (obecnie Ukraina), syna Franciszka i Tekli z Karpińskich. Romuald mieszkał wówczas w Warszawie przy ul. Koszykowej 69 i był inżynierem. Jednym ze świadków ślubu był starszy brat Romualda major Wojska Polskiego Paweł Tadeusz Sulatycki, zamieszkały w Przemyślu (16), później ojciec Zbigniewa – znanego inżyniera, kapitana żeglugi wielkiej, publicysty i polityka. Romuald też miał za sobą służbę wojskową, najpewniej walczył w 1920 r., bo jako podporucznik znalazł się w wykazie oficerów, którzy w 1920 r. nadesłali karty kwalifikacyjne do Komisji Weryfikacyjnej w Ministerstwie Sprawiedliwości(17). Nie wiadomo kiedy Jadwiga i Romuald osiedli w Częstochowie. Mieszkali tam zapewne przed 1937 r., bo 2 stycznia 1937 r. inżynier Sulatycki zamieszkały przy ul. Św. Kazimierza 1 powołany został przez Ministra Sprawiedliwości na ławnika Sądu Pracy w Częstochowie w grupie pracodawców(18). W 1942 r. Sulatyccy wyemigrowali do Baltimore w stanie Maryland w USA. Ostatecznie osiedli w Toronto w Kanadzie, gdzie Romuald zmarł 5 stycznia 1978 r., a Jadwiga w sierpniu 2009 r. Nie wiadomo ile dzieci przyszło na świat w ich rodzinie. Internetowe opracowania genealogiczne wymieniają: Romualda (ok. 1930 – 27 V 2006 ) zmarłego w Toronto ojca trójki dzieci, Annę zmarłą w 2012 r., Franciszka, Luka, Zofię i Halinę(19).

– Jan Bogumił Kotowski urodził się 19 kwietnia 1908 r. w Krasińcu. Ożenił się 27 września 1934 r. w Warszawie w kościele św. Barbary. Mieszkał wówczas z rodzicami przy ul. Pięknej, ale określany był jako obywatel ziemski. Nie wiadomo, gdzie miał swój majątek. Jego żoną została 25-letnia Irena Janina Chobrzyńska, urodzona w Lubielu w ówczesnym powiecie pułtuskim jako córka mieszkających w Warszawie przy ul. Wilczej Jana Apolinarego i Rozalii z Napiórkowskich, również obywateli ziemskich(20). Chobrzyńscy byli zamożnymi ziemianami związanymi od kilku pokoleń z Lubielem, mimo że pełnili też różne funkcje publiczne. Dziadek Ireny Jan Alojzy Chobrzyński (1824–1902) ożeniony z baronówną Karoliną de Win był asesorem Sądu Policji Poprawczej Wydziału Pułtuskiego, następnie radcą stanu i senatorem, a jej pradziadek Wojciech Chobrzyński pełnił funkcję patrona Trybunału Województwa Płockiego, był też posłem na sejm(21). Nieznane są dalsze losy Jana Bogumiła i Ireny, nie wiadomo czy mieli dzieci i kiedy odeszła z tego świata Irena. Jan ożenił się powtórnie w Warszawie 6 grudnia 1958 r. z Zofią Wichorowską. W genealogii Minakowskiego występuje ona jako Zofia Różańska (1923-1984), niewykluczone więc, że była wdową, gdy wychodziła za mąż za Jana. Jan Bogumił Kotowski mieszkał w Warszawie, zmarł 18 marca 1988 r. i spoczął obok rodziców i sióstr na Starych Powązkach. Nie wiadomo, gdzie zostały pochowane jego żony(22).

– Opracowania biograficzne o bł. Siostrze Alicji Kotowskiej wymieniają wśród dzieci Jana i Zofii jeszcze Alinę (Lilę), ale dostępne metryki jej nie notują. Alina wyszła za mąż, bo siostra Zenobia wymieniając w 1964 r. rodzeństwo podała, że najmłodszą siostrą zamieszkałą w Warszawie była Alina Prejbisz. Więcej szczegółów i wskazówek przynoszą inskrypcje na grobie rodzinnym kupca i obywatela m. Warszawa Antoniego Tuczyna na Starych Powązkach (kw. 73, rz. 5, m. 26/27), w którym oboje małżonkowie zostali pochowani. Alina Prejbisz zmarła 20 marca 1999 r. przeżywszy 83 lata, a więc urodziła się w 1916 r., czyli już po powrocie rodziny Kotowskich z Krasińca do Warszawy. Jej mąż Antoni, nauczyciel i filolog zmarł 17 maja 1980 r. mając 71 lat. Był autorem książek z zakresu gramatyki języka angielskiego, wielokrotnie wznawianych, nawet ponad 20 lat po jego śmierci (23).

• Najmłodszy syn Edwarda i Anny Kotowskich – Piotr Paweł – przyszedł na świat 24 września 1871 r. w Ciechanowie. Gdy zdecydował się na ślub, pracował jako urzędnik Mławskiego Oddziału Pocztowego. Ożenił się 16 lutego 1898 r. w Nasielsku z Marią Józefą Wyrzykowską urodzoną w Godaczach Dolnych (gm. Świercze, pow. pułtuski), ale mieszkającą z rodzicami Jakubem i Anastazją ze Szwejkowskich w Nasielsku-Siennicy (pow. nowodworski). Młodzi zamieszkali prawdopodobnie w Nasielsku, bo tu urodziła się ich pierwsza córka. Nie wiadomo czy Piotr pracował dalej w Mławie, czy może w Nasielsku, ale nadal jako urzędnik pocztowo-telegraficzny. Rodzina wkrótce przeprowadziła się na stałe do Warszawy. Kotowscy zamieszkali na Lesznie przy ul. Nowolipki 92. Nie wiadomo gdzie zatrudnił się Piotr, pozostał jednak urzędnikiem. W małżeństwie przyszło na świat pięcioro(?) dzieci.

– W Nasielsku-Siennicy urodziła się 23 lutego 1899 r. Janina. Nieznany jest jej los.

Następne dzieci przychodziły na świat w Warszawie.

– 17 listopada 1901 r. urodził się Ryszard Stanisław, ale dziecko zmarło 28 sierpnia następnego roku.

– Lucyna Emilia urodziła się 14 lipca 1903 r. Wyszła za mąż 7 czerwca 1939 r. w parafii Matki Bożej Loretańskiej na Pradze za Henryka Karpińskiego, syna Aleksandra i Józefy z Węglińskich.

– Kazimierz urodził się 1 grudnia 1905 r.. Swoją pierwszą pracę w Urzędzie Pocztowym Warszawa 1 podjął mając 19 lat. Po studiach na Wydziale Prawa na Uniwersytecie Warszawskim w 1930 r. pracował, tak jak ojciec, jako urzędnik pocztowy, najpierw w DOPiT Warszawa, a następnie w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. Stąd został skierowany do Wyższej Szkoły Poczt, Telegrafów i Telefonów w Paryżu, gdzie studiował w latach 1937-1939. W czasie okupacji parał się jakąś działalnością prywatną. Po wojnie, już w kwietniu 1945 r., skierowano go, już jako doświadczonego pracownika, do Olsztyna z poleceniem zorganizowania łączności na Warmii i Mazurach. Został pierwszym dyrektorem Okręgu Poczty i Telegrafu w Olsztynie. Otwierał nowe urzędy, uruchamiał centrale telefoniczne, organizował łączność międzymiastową. Koordynował działalność wielu służb łączności, nie zapominając w nawale zajęć o pracownikach, nawiązując też liczne kontakty z mieszkańcami, w tym rdzenną ludnością Warmii i Mazur czy działaczami plebiscytowymi. Wielki przyjaciel i opiekun Warmiaków oraz pracowników pocztowo-telekomunikacyjnych zgłaszających się z Wileńszczyzny i Ziemi Lwowskiej do pracy na odzyskanych ziemiach północnych – powiedział o nim w przemówieniu w 2000 r. na uroczystości Dnia Pracownika Poczty Polskiej jeden z jego pierwszych podwładnych. Na budynku poczty głównej przy ul. Pieniężnego 19 października 1992 r. odsłonięto i poświęcono tablicę ku pamięci jego i innych zasłużonych pocztowców na ziemiach odzyskanych. W późniejszym okresie Kotowski pracował w Instytucie Łączności, organizując Zakład Techniki i Organizacji Pracy Poczty. W tym okresie miał swój udział w modernizacji dużych obiektów: WDUPT Białystok 2, WDUPT Wrocław 2 i OUPT Warszawa 1. Mając takie doświadczenie uczestniczył w pracach międzynarodowych organizacji łączności np. Światowym Związku Pocztowym, a w 1964 r. był członkiem polskiej delegacji na Światowy Kongres Pocztowy w Wiedniu. Nie stronił od pracy społecznej, pełnił chociażby funkcję przewodniczącego Rady Zakładowej w Instytucie Łączności. Był wielokrotnie nagradzany. W 1946 r. otrzymał Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, później odznaczenia i wyróżnienia resortowe. Na emeryturę przeszedł w 1972 r.

Kazimierz Kotowski 3 lipca 1941 r. poślubił farmaceutkę Jadwigę Marię Wilimczyk, urodzoną 16 sierpnia 1905 r., córkę Witolda i Anny Walentyny z Wieleckich. Zmarł 23 maja 1978 r.

– Najmłodsza z rodzeństwa – Maria Antonina – urodziła się 18 stycznia 1909 r. Wyszła za mąż 3 sierpnia 1946 r. za Eugeniusza Bindera (24).

Przypisy:

(1) Niesiecki K.: Herbarz polski. T. 5. – Lipsk, 1840, s. 330; Uruski S.: Rodzina. T. 7. – Warszawa 1910, s. 337-339; Sęczys E.: Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861. – Warszawa, 2007, s. 326-327

(2) Księgi urodzeń, ślubów i zgonów parafii i USC w woj. mazowieckim, w: https://metryki.genealodzy.pl/; [Zapisy indeksowe metryk], w: https://geneteka.genealodzy.pl/

(3) Florczak T. M.: Jak kropla wody w oceanie. – Poznań, 1999, s. 13

(3a) Szkolne wspomnienie uczennic o błogosławionej s. Alicji Kotowskiej Zmartwychwstance. – Poznań, 1999, s. 29

(4) Księgi urodzeń, ślubów i zgonów parafii i USC w woj. mazowieckim i łódzkim. Op. cit.; [Zapisy indeksowe metryk],Op. cit.

(5) Florczak T. M. Op. cit., s. 13-14; Bł. Alicja Maria Jadwiga Kotowska, w: http://www.swzygmunt.knc.pl/SAINTs/HTMs/1111blALICJAKOTOWSKAmartyr01.htm [dostęp 20 II 2024]

(6) Księga ślubów parafii w Sońsku, 1897, akt 30, w: https://metryki.genealodzy.pl/

(7) Florczak T. M. Op. cit., s. 15-25

(8) Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Cieksynie: powstanie szkoły, w: https://spcieksyn.edu.pl/historia-szkoly/ [dostęp 21 II 2024]

(9) Florczak T. M.Op. cit., s.13-21

(10) Cmentarz Stare Powązki, w: http://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=cmentarze [22 II 2024]

(11) Księgi urodzeń, ślubów i zgonów parafii i USC w Warszawie i woj. mazowieckim.Op. cit.; [Zapisy indeksowe metryk] Op. cit.

(12) „Litościwa obszarniczka” zmienia system pomocy lekarskiej dla robotników rolnych, – Rolnik, 1935, nr 372 (27 listopada), s. 5 (polona.pl)

(13) Relacja Marioli Piotrowskiej, 21 II 2024

(14) Bł. Alicja Maria Jadwiga Kotowska. Op. cit.

(15) Maria Jadwiga Kotowska – teczka dokumentów. Archiwum Generał Elżbiety Zawackiej, w: https://kpbc.ukw.edu.pl/Content/94143/Kotowska_Maria_83_83_Pom.pdf [dostęp 20 II 2024]

(16)  Księgi urodzeń, ślubów i zgonów parafii i USC w Warszawie i w woj. mazowieckim. Op. cit. ; [Zapisy indeksowe metryk] Op. cit.; Cmentarz Stare Powązki. Op. cit.

(17) Wykaz oficerów.którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Kwalifikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych, – Warszawa, 1920, s. 112, w: https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/252747/PDF/DIGDRUK001274.pdf [dostęp 12 II 2024])

(18) 22.Ogłoszenie, w: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP19370130022/O/M19370022.pdf [dostęp 12 II 2024]

(19) Romuald Witold Sulatycki, w: https://ancestors.familysearch.org/en/GQMM-4C7/romuald-witold-sulatycki-1895-1978 [dostęp 12 II 2024]; Romuald Sulatycki, w: https://www.legacy.com/ca/obituaries/theglobeandmail/name/romuald-sulatycki-obituary?id=41720780 [dostęp 12 II 2024]

(20) Księgi urodzeń, ślubów i zgonów parafii i USC w Warszawie i woj. Mazowieckim. Op. cit.; [Zapisy indeksowe metryk]. Op. cit.

(21) Bielasta B.: Dembowscy na Mazowszu. – Ciechanów, 2020, s. 31, 34-35

(22) Księgi urodzeń i ślubów parafii i USC w Warszawie i woj. Mazowieckim. Op. cit.;  Minakowski M. J.: Wielka genealogia Minakowskiego, w: http://www.sejm-wielki.pl/ [dostęp 20 II 2024]

(23) Florczak T.M.:Op. cit., s. 15; Maria Jadwiga Kotowska – teczka dokumentów. Op. cit.; Cmentarz Stare Powązki. Op. cit.

(24) Księgi urodzeń i ślubów parafii i USC w Warszawie i woj. mazowieckim. Op. cit. ; [Zapisy indeksowe metryk]. Op. cit. ; Archiwum rodzinne F. Kotowskiego (nekrolog-wspomnienie, mowa pogrzebowa z 1978 r., przemówienie podwładnego K. Kotowskiego z 18 X 2000 r. w Olsztynie)