Jan Wincenty Brym był jedynym z licznej rodziny Brymów, wymienionym w „Rejestrze Pomiarowym Szczegółowym Siedzib Miasta Ciechanowa” J. Łuszczewskiego z 1851 r. jako posiadający dom i ziemię w Ciechanowie. Urodził się 22 stycznia 1811 r. w Opinogórze Książęcej, jak zapisano w metryce parafii Pałuki, gdzie mieszkali jego rodzice: 30-letni Antoni – majster kunsztu bednarskiego i 21-letnia Petronela z Lwowskich. Nie wiadomo, czy Jan był najstarszym z co najmniej dziesięciorga ich dzieci, bo Antoni i Petronela ślub brali w Pałukach w 1806 r. W Opinogórze przyszły na świat następne po Janie dzieci:

– Piotr Paweł – urodzony 11 stycznia 1813 r., którego dalsze losy nie są znane;

– Barnaba  urodzony około 1814 r., który wstąpił do zakonu Franciszkanów, ale powrócił na łono rodziny jako rezydent, już do Ciechanowa, gdzie zmarł 29 marca 1879 r.;

– Michał urodzony 25 września  1815 r., którego losy też nie  są znane.

Około 1816 r. rodzina Brymów wyprowadziła się z Opinogóry do Płocka. Tam rodziły się następne ich dzieci:

– Marianna urodzona około 1816 r., która 29 października 1833 r. poślubiła w Ciechanowie  stolarza Franciszka Kozłowskiego, a zmarła w 1895 r.;

– Franciszka urodzona około 1817 r., która została żoną szewca Mikołaja Biernackiego, a zmarła w Ciechanowie 26 marca 1881 r.

– Ludwik urodzony około 1820 r., który został rolnikiem i 3 lutego 1842 r. poślubił w Ciechanowie Mariannę Cichmieńską. Zmarł w 1909 r.

– Elżbieta urodzona około 1824 r., która 16 lipca 1848 r. wyszła za mąż w Ciechanowie za wdowca, rolnika Józefa Myślińskiego. Zmarła w 1867 r.;

– Ignacy urodzony około 1828 r. został  stolarzem. Żenił się dwa razy. Jego pierwszą żoną została 13 stycznia 1847 r. Prakseda Werner, a drugą – w 1892  r. – wdowa Julianna Więckowska z Budziaków. Ignacy zmarł w Ciechanowie w 1901 r.

Trudno powiedzieć – wobec braku indeksów metrykalnych parafii płockich – czy Brymowie doczekali w Płocku więcej potomków. Nieprzypadkowo jednak dzieci Antoniego i Petroneli Brymów zakładali rodziny w Ciechanowie. Tu bowiem ich rodzice przenieśli się z Płocka. Tu też 17 stycznia 1834 r. przyszedł na świat jeszcze Antoni, ale dziecko wkrótce zmarło.

Brymowie po przybyciu do Ciechanowa musieli mieć jakieś zabezpieczenie finansowe i prawdopodobnie kupili gospodarstwo, bo Antoni już przy narodzinach synka Antoniego został nazwany rolnikiem, a zmarł – 7 marca 1845 r. jako właściciel gruntów z profesji bednarskiej utrzymujący się. Petronela przeżyła go o pięć lat. Swoich dni dożyła przy zięciu, mieszkała zapewne z córką Elżbietą, bo to jej mąż – Józef Myśliński – zgłosił zgon teściowej. Zmarła 19 października 1850 r. To być może Myślińscy przejęli dom Brymów, bo w 1851 r. Myśliński dysponował trzema parcelami: w Rynku przy południowej pierzei i dwiema przy ul. Św. Małgorzaty Małej – dziś 17 Stycznia. Na tych dwóch ostatnich stały m.in. domy.

Najstarszy syn Antoniego i Petroneli – Jan – został tak jak ojciec bednarzem. W Płocku musiał też uczęszczać do jakiejś szkoły, bo potrafił pisać. Gdy zdecydował się na ożenek, mieszkał jeszcze z rodzicami. Nie wiadomo, jaki dostał spadek, ale w połowie XIX w. dysponował już dwiema sąsiadującymi ze sobą parcelami. Obie były położone przy dzisiejszej ulicy Grodzkiej, chociaż w 1851 r. przypisane były do różnych ulic.

Pierwsza z nich oznaczona numerem policyjnym 205, należała do Zielonego Rynku i ciągnęła się na południe do obecnej ul. Orylskiej. 37 łokci szeroka, obejmowała 157,1 pręta kwadratowego powierzchni. Stał na niej, pośrodku, frontem do ulicy, drewniany dom, a za nim znajdowało się podwórze, otoczone od zachodu i południa dużymi zabudowaniami gospodarczymi. Wzdłuż wschodniej granicy ciągnął się pas ziemi uprawnej, za budynkami rozszerzający się w ogród warzywny o powierzchni 135,9 prętów. Z opisaną działką sąsiadowała druga o numerze 205/2, o nieregularnych granicach i powierzchni 180,6 pręta, wyłącznie uprawiana rolniczo. Leżała na rogu dzisiejszej ul. Płońskiej i Grodzkiej, ale wówczas przypisana była do ul. Mało Warszawskiej (dziś Mickiewicza). Obie nieruchomości zajmują dziś zabudowania poczty przy ul. Grodzkiej 1, a na części parceli od strony ul. Orylskiej stoi budynek nr 8 należący do Wojskowej Komendy Uzupełnień. Niewykluczone, że Jan mógł posiadać jeszcze grunty położone poza ścisłą zabudową miasta, na co wskazywałyby późniejsze, już XX-wieczne lokalizacje nieruchomości Brymów. Ziemia, którą uprawiał Jan przeważyła chyba nad rzemiosłem bednarskim, bo już pod koniec lat 50. był nazywany rolnikiem lub gospodarzem.

Jan Brym ożenił się 18 stycznia 1837 r. z Teresą Łączyńską z Lewickich, wdową po kowalu Antonim, pochodzącym z Czernic pod Opinogórą, zmarłym 20 listopada 1835 r. Teresa Lewicka urodziła się w Dzboniu około 1810 r. jako córka Adama i Katarzyny z Czarnockich. Łączyńscy mieszkali w Kargoszynie, bo tam zmarła w marcu 1831 r. ich roczna córeczka Tekla. Młoda wdowa wychodząc za mąż za Jana Bryma, posiadała w Ciechanowie swój dom i tu mieszkała. Janowi i Teresie urodziło się dwoje dzieci:

– Ewa Marianna urodzona 3 sierpnia 1841 r.;

– Józef Zefiryn urodzony 26 sierpnia 1848 r.

Teresa Brym zmarła 25 marca 1852 r. Jan został prawdopodobnie z dwójką małych dzieci, gdyż ich dalsze losy nie są znane. Dość szybko zdecydował się na powtórne małżeństwo. Już 23 czerwca 1852 r. ożenił się z Kordulą (1) Rejmer z Czarneckich, córką szewca Ignacego i Balbiny z Osińskich, urodzoną w Ciechanowie 21 listopada 1823 r. Kordula również była wdową. Jej pierwszy mąż – Franciszek, którego poślubiła 22 listopada 1843 r. – był rolnikiem. Zmarł 10 października 1848 r. Dwoje dzieci, które urodziła Kordula w małżeństwie z Rejmerem: Antoni (9 I 1846 – 11 X 1848) (2) i Magdalena Florencja Rejmer (22 VI 1848 – 23 IV 1852) zmarło przed powtórnym zamążpójściem matki, utrzymującej się z rolnictwa.

Jan i Kordula Brymowie przeżyli razem jeszcze 20 lat. Urodziło im się prawdopodobnie sześcioro dzieci, z których troje zmarło w młodym wieku:

– Maria Józefa (6 IV 1853 – 23 IV 1855 ) zmarła jako Marianna;

– Feliks Stanisław (15 XI 1858 – 11 VIII 1860);

– Władysława (ok. 1863 – 12 V 1866).

Nie są znane losy Wacława Stanisława urodzonego 25 X 1863 r., chyba że nastąpiła pomyłka w którymś z aktów – urodzenia Wacława lub zgonu Władysławy (3) – i oba dotyczą jednej osoby, tym bardziej że brak jest aktu urodzenia  Władysławy.

Dwóch pozostałych synów: Aleksander i Paweł osiągnęli wiek dojrzały i założyli rodziny.

Jan Brym zmarł 1 stycznia 1873 r. Jego żona Kordula żyła jeszcze 22 lata. Zmarła jako właścicielka domu w Ciechanowie 17 grudnia 1894 r.

Synowie Jana i Korduli kontynuowali profesję ojca, ale nie bednarską, tylko rolniczą. Ich potomkowie żyją zapewne w Ciechanowie do dzisiaj.

Starszy syn – Aleksander Brym urodził się 10 marca 1857 r. Aleksander swoje gospodarstwo posiadał przy ul. Przasnyskiej (obecnie Wojska Polskiego). Oprócz uprawy roli pracował też jako rzeźnik. Ożenił się w dość zaawansowanym jak na tamte czasy wieku 36 lat – 29 czerwca 1894 r. Jego wybranką została 19-letnia Józefa Romanowska, panna urodzona w Mystkowie w parafii Baboszewo, ale zamieszkała z rodzicami Władysławem i Marianną z Kowalskich w Ciechanowie. W tym małżeństwie przyszło na świat co najmniej dwanaścioro dzieci, w tym dwoje martwych. Kilkoro zmarło w różnym wieku, nie doczekawszy pełnoletności: Stanisław Grzegorz (1897-1900), Helena (1899-1903), Władysława (1902-1903) i Marianna (1903-1919). Kazimiera (1905-1924) zmarła mając 19 lat. Nieznane są losy Apolonii urodzonej w 1906 r.

Najstarsza z rodzeństwa – Janina urodzona 13 sierpnia 1895 r. wyszła za mąż 25 stycznia 1919 r. za Józefa Blankiewicza – rolnika z Przążewa, syna Jakuba i Feliksy z Sitków. Władysław Bonifacy, który przyszedł na świat 29 maja 1909 r., mieszkał z rodziną na ul. Wojska Polskiego. Zmarł 8 maja 1986 r. i spoczął na cmentarzu komunalnym w Ciechanowie (Sek. 29, rz  A, m. 2). Razem z nim pochowana została żona Apolonia z Pietruczuków Brym (18 III 1930- 15 VI 1995) oraz ich syn Kazimierz Brym (12 I 1951 – 29 XI 2018). Stanisława Zofia urodzona  w 1911 r., zmarła w 1988 r., była żoną Franciszka Pintary (3 X 1896 – 29 I 1978), który tuż po wyzwoleniu Ciechanowa spod okupacji niemieckiej, w lutym 1945 r. został przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej. Najmłodszym z rodzeństwa był Stefan (15 II 1914 – 3 X 1991) (4), pracujący jako kierownik działu w spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, mechanik samochodowy, po wojnie mieszkający z żoną Krystyną z Chełchowskich przy placu Spółdzielczym (obecnie pl. Piłsudskiego). Aleksander Brym zmarł 16 grudnia 1920 r., jego żona Józefa – w 1946 r.

Brat Aleksandra – Paweł Brym urodził się 1 lutego 1861 r. Wyjeżdżał zarobkowo do USA i być może dlatego ożenił się, tak jaki i starszy brat, dopiero w wieku 36 lat – 13 stycznia 1897 r. z 23-letnią Łucją Lenc, panną pochodzącą z wielodzietnej rodziny Modesta i Agnieszki z Ostrowskich. Paweł Brym był, jak wynika z planu miasta z końca lat 20. XX w. właścicielem parceli położonej przy ul. Pułtuskiej 9 – róg Zagumiennej, dziś zajętej przez budynki przy ul. Pułtuskiej 20, 20a i 20b. Tam miał dom, młyn i ogród. Paweł i Łucja  posiadali też chyba gospodarstwo przy ul. Płońskiej 42, jak wynika z aktu ślubu ich syna Stanisława, który tam przy rodzicach mieszkał w 1935 r.

Jak wynika z inskrypcji na cmentarzu Łucja Brym zmarła w 1937 r., Paweł – w 1949 r.

Pawłowi i Łucji Brymom urodziło  się co najmniej 14 dzieci, w tym dwoje martwych. Kilkoro zmarło w młodym wieku: Jadwiga (23 X 1898 – 1899), Janina (1901-1902), Jan (1903-1903), Regina (28 VII 1904 – 1919), Sabina (1913-1928), Genowefa (1915-1915) i Jerzy urodzony w 1921 r., który żył 5 dni. Brak dostępu do aktów metrykalnych nie pozwala ustalić losów: Anieli urodzonej 1 października 1899 r., bliźniaczek Zofii i Marianny urodzonych w 1909 r. oraz Heleny – bliźniaczej siostry Sabiny urodzonej w 1913 r. Najstarszy z rodzeństwa Czesław Kalikst urodzony 14 października 1897 r. został urzędnikiem, ale zmarł 8 lutego 1921 r. mając zaledwie 23 lata. Wiadomo tylko, że Stanisław urodzony 1 listopada 1905 r. ożenił się 19 stycznia 1935 r. z Kazimierą Grzybowską, córką Wacława i Czesławy z Menichów, zamieszkałych przy ul. Sienkiewicza 33.

Na cmentarzu przy ul. Płońskiej w Ciechanowie istnieje grób rodziny Brymów, w którym pochowani są Jan i Kordula Brymowie, ich dwaj synowie z żonami: Aleksander i Józefa oraz Paweł i Łucja, a także niektóre z ich dzieci. Istniejący nagrobek został postawiony na pewno wiele lat po wojnie i daty przy imionach pochowanych w grobie osób często odbiegają od tych podanych w aktach urodzeń i zgonów.

Przypisy:

(1) W akcie ślubu (Księga ślubów parafii w Ciechanowie, 1852, akt 36) małżonka została zapisana jako Kornelia, we wszystkich wcześniejszych i późniejszych aktach metrykalnych występuje jako Kordula.

(2) Data zgonu przyjęta za: Księga zgonów parafii w Ciechanowie, 1848, akt 189, w którym podano imię dziecka: Paweł. Wiek zmarłego wskazuje na Antoniego

(3) Księga urodzeń parafii w Ciechanowie, 1863, akt 262; Księga zgonów parafii w Ciechanowie, 1866, akt 76

(4) Data zgonu Stefana podana na marginesie aktu urodzenia (Księga urodzeń parafii w Ciechanowie, 1914, akt 66

Bibliografia:

AP Mława. Materiały geodezyjno-kartograficzne z powiatu ciechanowskiego. Sygn. 905. Szkice polowe m. Ciechanów, 1928-1929 rok. Ark.128

Cmentarz Komunalny w Ciechanowie, w: https://ciechanow.grobonet.com/grobonet/start.php?id=form,

Księgi urodzeń, ślubów i zgonów USC i parafii w Ciechanowie, Pałukach, w: https://metryki.genealodzy.pl/woj-MZ;

Lewandowski E.: Nekropolie Ciechanowa: cmentarz parafialny przy ulicy Płońskiej. – Ciechanów, 2004, s. 58-59

Rejestr Pomiarowy Szczegółowy Siedzib Miasta Ciechanowa […] ułożony roku 1851 przez Jeometrę przysięgłego Joachima Łuszczewskiego [oraz] Odrys siedzib miasta Ciechanowa, W:  Kęsik G.: Joachima Łuszczewskiego plan i rejestr pomiarowy siedzib miasta Ciechanowa z 1851 r.. – Warszawa; Ciechanów, 2019

[Zapisy indeksowe metryk parafii w woj. mazowieckim], w: https://geneteka.genealodzy.pl/index.php?op=gt&lang=pol&w=07mz