Wojciech Petrykowski był jednym z dziewięciorga dzieci Marcina i Heleny z Silskich vel Nowosielskich – rolników prowadzących gospodarstwo w Przążewie, urodzonym 17 kwietnia 1809 r. Jego matka zmarła w 1838 r. mając 60 lat, ojciec – w 1844 r. przeżywszy 80 lat, w tym ostatnie – przy synu, najpewniej Józefie, który objął przążewskie gospodarstwo Petrykowskich. Rodzeństwo Wojciecha założyło własne rodziny, los niektórych nie jest znany.

Nie są też znane szczegóły z pierwszych lat życia Wojciecha. Nie wiadomo, czy uczył się, bo pod żadnym z aktów metrykalnych nie widać jego podpisu, co świadczyłoby, że zdobył chociażby podstawy pisania i czytania. Zdobył za to zawód szewca i osiadł w Ciechanowie. Tradycja rodzinna przypisuje mu udział w powstaniu listopadowym, ale nie ma na to dowodów.

Nie wiadomo też, jak doszedł do dóbr, które z czasem stały się jego własnością. W 1851 r. był już posiadaczem kilku nieruchomości w mieście. Mieszkał w domu usytuowanym na niewielkiej działce oznaczonej nr 187, położonej przy „Ulicy do Krzyża / bez nazwy/”, a zaliczonej do ulicy Parafialnej. Dziś to ulica Przelotna.

Działka stanowiła przedłużenie posesji nr 184 położonej przy Zielonym Rynku (później pl. Kościuszki 9) i niewątpliwie została wcześniej z niej wydzielona. Ta niewielka nieruchomość miała 28¼ łokcia szerokości i 23,8 pręta kwadratowego powierzchni. Idąc od strony obecnej ulicy Grodzkiej była wówczas drugą w kolejności, obecnie obejmuje ją parcela narożna (Grodzka 8). Stał na niej szczytem do ulicy, niedaleko północnej granicy wspomniany drewniany dom, a w południowo-zachodnim rogu, zapewne tuż przy bramie, jakiś niewielki budynek gospodarczy, być może mieszczący warsztat szewski. Między budynkami znajdowało się podwórko, a dalej ogródek warzywny.

Prócz tego Petrykowski był właścicielem kilku parceli uprawianych rolniczo, opisanych w „Rejestrze pomiarowym szczegółowym siedzib miasta Ciechanowa” sporządzonym przez Joachima Łuszczewskiego jako ogrody warzywne bądź błonia. Były to:

– Nieruchomość nr 102/7,  szeroka 51¾ łokcia, i licząca 113,1 pręta powierzchni (2110,5  m²) położona przy ul. Zakroczymskiej, dziś zajęta przez południową część budynku policji przy ul 11 Pułku Ułanów 25;

– Nr 102/11, szeroka 40 łokci, powierzchni 72,7 pręta przy ul. Zakroczymskiej, dziś ul. 11 Pułku Ułanów Legionowych 37 i 39 (obok cmentarza);

– Nr 129/12- część 5,6 i 7- szeroka 48¼ łokcia, licząca ogółem (3 części) 461,3 pręta, położona przy ul. Przasnyskiej, dziś wraz z sąsiednimi wąskimi parcelami zajęta przez Państwową Uczelnię Zawodową przy ul. Wojska Polskiego 51;

– Nr 291 – duża parcela o powierzchni 487,4 pręta położona na tzw. Działach, przy ul. Płońskiej, po obu stronach nie nazwanej jeszcze wówczas ul. Orylskiej. Obejmowała dzisiejsze numery: ul. Płońskiej 4, 6a, 6, 8 oraz 10 i 12a, ul. Orylskiej nr 1 i po drugiej stronie nr 2, 4 i 6.

Posiadając tyle ziemi musiał Petrykowski łączyć pracę szewca z uprawą roli.

Wojciech Petrykowski nie szukał towarzystwa ciechanowskich elit. W radosnych (śluby, narodziny dzieci) i przykrych wydarzeniach (zgony) wspierali go sąsiedzi, rzemieślnicy tacy jak on i członkowie rodziny.

Żenił się dwa razy. Jego pierwszą żoną została 27 listopada 1832 r. Marianna Knorowska urodzona w 1811 r. córka Piotra i Magdaleny z Siarnowskich. Z tego małżeństwa przyszło na świat troje dzieci:

– Agnieszka – urodzona 22 stycznia 1834 r.;

– Julianna Marianna – urodzona 18 lutego 1836 r., zmarła 22 czerwca 1841 r.;

– Franciszek – urodzony 17 marca 1841 r.

Marianna Petrykowska zmarła 25 lipca 1842 r. Wdowiec został z dwójką małych dzieci. Po kilku miesiącach znów stanął na ślubnym kobiercu. 27 stycznia 1843 r. ożenił się z 19-letnią panną Weroniką Goryszewską urodzoną 4 stycznia 1824 r., córką zmarłego wcześniej Walentego i żyjącej Apolonii z Kowalińskich, zamieszkałą przy matce w Ciechanowie. Tym razem Petrykowskim urodziło się sześcioro dzieci:

– Feliks Jan – urodzony 18 stycznia 1844 r., zmarły 14 marca tego samego roku;

– Wincenty Symeon – urodzony 18 lipca 1845 r., którego dalszy los nie jest znany;

– Antonina – urodzona 18 stycznia 1850 r.;

– Marianna  – urodzona – 19 kwietnia 1857 r.;

– Helena urodzona 5 lutego 1862 r.;

– Adrian Józef urodzony 5 marca 1865 r., zmarły po roku – 5 marca 1866 r.

Weronika Petrykowska zmarła 13 kwietnia 1887 r., Wojciech – w następnym roku – 28 listopada 1888 r. Oboje spoczęli na cmentarzu przy ul Płońskiej. Na ich grobie stanął pięknie zdobiony, metalowy krzyż, osadzony w kamieniu, z żeliwną tablicą inskrypcyjną.

Dzieciom Petrykowskich różnie potoczyły się losy.

Agnieszka – córka Wojciecha z pierwszego małżeństwa, mając 19 lat, wyszła za mąż 26 stycznia 1853 r. za 20-letniego szewca Józefata Węgielewskiego, syna Marcina i Marianny z Bogusławskich, zamieszkałego przy braciach w Ciechanowie. Agnieszka urodziła 16 stycznia 1854 r. córeczkę Antoninę, ale niestety sama zmarła 24 lipca 1855 r. Niecały rok później – 26 czerwca 1856 r. odeszła też mała Antosia. Wdowiec założył nową rodzinę.

Brat Agnieszki – Franciszek Petrykowski – tak jak i ojciec został szewcem. To on najpewniej opiekował się ojcem przed śmiercią i być może pozostał w rodzinnym domu. Ożenił się 19 lutego 1862 r. z Józefą Kalinowską (12 III 1841 – 7 I 1914), córką bednarza Franciszka i Agnieszki z Biernackich. W tym małżeństwie urodziło się dziewięcioro dzieci:

– Anastazy Wiktor (22 XII 1862- 10 IV 1896), który został kupcem, ożenił się 13 lutego 1884 r. w Płońsku z Teklą Michaliną Żywczyńską, córką Franciszka i Józefy z Kucharskich i tam osiadł na stałe. Anastazy i Tekla mieli troje dzieci: Marię Wandę (5 IV 1890 – 1892), Władysławę Antoninę  (ur. w 1892 r.) i Mariannę Stanisławę (ur. w 1894 r.);

– Franciszka (25 XI 1864 – 7 V 1865);

– Szymon Wincenty (13 VII 1866 – 6 I 1867);

– Bronisław (5 X 1867-?), został piekarzem, ożenił się 15 listopada 1899 r. z Marianną Komorowską z Kątów w parafii Opinogóra (ur. 1878 r.), córką Seweryna i Katarzyny z Karwowskich. Bronisław i Marianna mieli czworo dzieci: Janinę (ur. w 1900 r.), Stanisławę (ur. w 1903 r.), od 1930 r. żonę Stanisława Wyszomirskiego, następnie Apolonię (1909-1911) i Zofię Mariannę (1913-1913).

– Maksymilian (20 VII 1870 – 27 VII 1873);

– Marianna (16 VI 1875 – 11 VIII 1877);

– Katarzyna (16 VI 1875-?), która została 25 września 1895 r. żoną 27-letniego konduktora Józefa Grudzińskiego, syna Jana i Anny z Malanowskich, urodzonego w Kownatach Żędowych, ale zamieszkałego w Warszawie;

– Gabriel Marian (24 III 1878 – 12 IX 1952) został ogrodnikiem. Ożenił się ze Stanisławą Bartosiewicz vel Bartczak (1880-1958) ze wsi Łukowo pod Gołyminem, z którą miał sześcioro dzieci: Romana (ur. w 1905 r.) ożenionego z Heleną Sadowską (1895-1957), urodzoną w Krubinie, córką Józefa i Tekli z Rydzewskich, Jana Juliana (1907-1907), Ryszarda (1908-1921), Halinę (ur. 1915 r.), Jadwigę (zmarłą 1921 r.), Anielę zmarłą w 1935 r. jako 14-letnia dziewczynka(1). Gabriel Petrykowski mieszkał przy ul. Sierakowskiego, gdzie posiadał 1,5-hektarowy sad z własną szkółką, sadzonkami drzew i krzewów. Ogrodem zajmowali się też jego synowie.

– Marianna (17 XII 1882-?).

Franciszek Petrykowski zmarł 23 lipca 1898 r. w Zeńboku. Jego żona Józefa – 7 stycznia 1914 r. w Ciechanowie.

Z drugiego małżeństwa Wojciecha Petrykowskiego z Weroniką, rodziny założyły trzy córki.

Antonina Petrykowska, mając 20 lat, poślubiła 26 stycznia 1870 r. bednarza Filipa Jakuba Kalinowskiego (1 V 1845-?), syna Franciszka i Agnieszki. Filip i Józefa – żona Franciszka (brata Antoniny) byli rodzeństwem W tym małżeństwie urodziło się ośmioro dzieci:

– Piotr Aleksander (22 XI 1870 – 4 IV 1943), który poszedł za głosem powołania i został księdzem. Od 1988 r. rozpoczął naukę w Seminarium Duchownym w Płocku. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1893 r. z rąk biskupa Nowodworskiego. Pracował jako wikariusz w Przasnyszu, a następnie w Bodzanowie, gdzie faktycznie pełnił obowiązki proboszcza. W 1902 r. otrzymał samodzielną placówkę w Suminie, następnie Serocku, od 1905 r. w Grudusku, będąc jednocześnie wicedziekanem ciechanowskim. Zniszczony w czasie działań wojennych kościół i wieś opuścił 12 kwietnia 1916 r. zostając proboszczem w Zielonej Ciechanowskiej. W 1918 r. przeniósł się do Dobrzynia, w 1921 r. do Jasiennicy, w 1923 r. do Gołymina, w końcu w 1937 r. – do Ligowa, gdzie pozostał do końca życia. Spoczywa na cmentarzu w Ligowie.

– Wiktoria (24 VI 1883-?), która 3 lipca 1895 r. poślubiła gospodarza z Kargoszyna Konstantego Malanowskiego (ur. ok.1863-?), syna Andrzeja i Franciszki z Tybuchowskich. Doczekała z nim czworga dzieci: Stanisławy (26 IV 1896-?), Teresy (1898-?), Kazimierza (1900-) i Karoliny (1901-?);

– Teresa (9 X 1875- 18 IV 1896), która w tym samym dniu co siostra Wiktoria, 3 lipca 1895 r. poślubiła Tomasza Kurzypińskiego, syna Andrzeja i Małgorzaty z Gniazdowskich. Urodziła Zygmunta (4 IV 1896 – 1 II 1949) i zmarła po 2 miesiącach od porodu. Wdowiec 22 września 1897 r. ożenił się ponownie  z Filomeną Radwańską, a mały Zygmunt wkrótce zyskał czworo przyrodniego rodzeństwa: Mieczysława, znanego później harcerza i peowiaka, poległego w 1920 r. pod Oranami, Stefana, Józefę i Jadwigę. Tomasz Kurzypiński żenił się jeszcze dwa razy. Zmarł 6 lipca 1933 r. Nie są znane młodzieńcze lata syna Teresy – Zygmunta. Podobno był oficerem Legionów. Na pewno zdobył jakieś wykształcenie, bo został urzędnikiem. Żenił się dwa razy. Nic nie wiadomo o jego pierwszym małżeństwie. Być może jego żoną była Zofia zmarła w 1929 r., pochowana na Powązkach. Na drugi ślub zdecydował się w 1930 r. Mieszkał wówczas w Warszawie przy ul. Podwale 529/30. Jego wybranką została 30-letnia urzędniczka Helena Jadwiga Weit córka Edwarda Antoniego i Marii Heleny z Kapelińskich, zamieszkała przy ul Stawki. Ślub odbył się 27 kwietnia 1930 r. w kościele w Gołyminie, na co zezwolił proboszcz warszawskiej parafii św. Augustyna. Małżonkom pobłogosławił gołymiński proboszcz ks. Piotr Kalinowski, wuj Zygmunta, brat jego matki Teresy. Nie wiadomo, gdzie Zygmunt pracował w Warszawie. Po wojnie znalazł się w Olsztynie, Być może jego zawodem lub pasją było sadownictwo, bo w 1948 r. ukazał się tam poradnik jego autorstwa zatytułowany „Sad gospodarski przy każdej chacie na Mazurach i Warmii”, wydany przez Spółdzielnię Wydawniczą „Zagon”(2). Zmarł w Olsztynie 1 lutego 1949 r.

– Stanisław (14 VIII 1880-?), którego losy nie są znane;

– Wincenty (31 III 1883 – 24 III/5 IV 1885);

– Wincenty (21 III 1886 -?), który w 1914 r. poślubił w Grudusku Józefę Angelę Wrześniowską, urodzoną około 1894 r. w Bochni, córkę Edwarda i Teresy z  Radmacherów;

– Mieczysław (6 II 1890 – 15 IX 1909), który, tak jak brat przeniósł się do Gruduska i pracował jako pszczelarz i sadownik. Zmarł mając 19 lat;

– Helena (2 I 1893 – 9 XII 1893).

Siostra Antoniny – Marianna Petrykowska – poślubiła 11 lutego 1879 r. Michała Skierczyńskiego (ur. ok. 1854-?) urodzonego we wsi Łukowo, a mieszkającego w Złotopolicach, syna Jana i Aleksandry ze Strachockich. Michał był strycharzem, ale później określany był też jako rolnik i robotnik. Małżonkowie często zmieniali miejsca zamieszkania.

Opierając się na metrykach, mieszkali w Golanach, Ciechanowie i Pułtusku.

W Golanach pod Przasnyszem przyszły na świat ich dwie córki:

– Celestyna (ok XI 1879 – 4 IV1883);

– Leokadia (ok. XI 1882-5 IV 1883).

Obie dziewczynki zmarły w Ciechanowie w ciągu dwóch dni, gdy rodzice przyjechali z wizytą do rodziny na święta wielkanocne.

W Ciechanowie urodzili się:

– Walentyna (ok. 1887-1833), która zmarła w Pułtusku nie założywszy rodziny;

–  Franciszka Tekla (23 IX 1891-?);

– Edmund (22 IX 1895-?);

– Karolina Stanisława (13 XI 1898-?);

Nie wiadomo, gdzie urodził się

– Jerzy (ok. IX 1903- 9 VIII 1905), który zmarł w Pułtusku, gdzie jego ojciec pracował jako robotnik.

Najmłodsza z sióstr Petrykowskich – Helena – wyszła za mąż 15 lutego 1882 r. za garncarza Piotra Materkę,  syna Jana i Pauliny z Moszczyńskich. Helena i Piotr mieszkali najpierw w Ciechanowie, bo tu rodziły się ich dzieci, ale około 1910 r. znaleźli się chyba z ramienia jakiegoś towarzystwa handlowego w Grudusku. Z tego małżeństwa przyszło na świat sześcioro dzieci:

– Lucjusz (14 II 1883 – 1883);

– Michalina (16 IX 1884-?), która 23 listopada 1910 r., mieszkając z rodzicami w Grudusku, poślubiła rolnika ze wsi Purzyce-Rozwory Wincentego Sypulskiego, syna Feliksa i Faustyny z Olszewskich;

– Antonina  (6 VI 1888-?), która w 1914 r. wyszła za mąż w Grudusku za Mieczysława Rybczyńskiego, syna Antoniego i Tekli z Lipowskich;

– Janina (4 II 1891-?);

– Zofia (18 V 1894-?);

– Anastazja (13 IV 1897-?).

Nie wiadomo, kiedy i gdzie zmarły wszystkie trzy siostry Petrykowskie oraz ich mężowie.

Przypisy:

(1) Data i pochodzenie Stanisławy, Heleny i Anieli wg: Lewandowski E.: Nekropolie Ciechanowa: cmentarz parafialny przy ul. Płońskiej. – Ciechanów, 2004, s. 171.

(2) Wersja cyfrowa książki zob. W: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/209702/edition/214401/content?ref=L3B1YmxpY2F0aW9uLzc2NDk3L2VkaXRpb24vODQwMDk  

Bibliografia:

Cmentarz Stare Powązki, w: http://mapa.um.warszawa.pl/mapaApp1/mapa?service=cmentarze dostęp 27 VII 2022 r.

Grzybowski M.M.: Duchowieństwo diecezji płockiej. T. 2: wiek XIX. – 2010

Kęsik G.: Joachima Łuszczewskiego plan i rejestr pomiarowy siedzib miasta Ciechanowa z 1851 r. – Warszawa; Ciechanów, 2019, dod. Odrys siedzib miasta Ciechanowa

Księgi urodzeń, ślubów i zgonów parafii w woj. mazowieckim, w: https://metryki.genealodzy.pl/woj-MZ;

Lewandowski E.: Nekropolie Ciechanowa: cmentarz parafialny przy ul. Płońskiej. – Ciechanów, 2004

Lewandowski E.: Zarys dziejów Banku Spółdzielczego w Ciechanowie 1899-1999. – Ciechanów, 1999

[Zapisy indeksowe metryk parafii w woj. mazowieckim], w: https://geneteka.genealodzy.pl/index.php?op=gt&lang=pol&w=07mz